Bảo vệ dữ liệu cá nhân trong thương mại điện tử ở VN: Cần lấp những kẽ hở

(HNMO) Cùng với sự bùng nổ về phát triển thương mại điện tử (TMĐT), ở Việt Nam trong thời gian gần đây đã xuất hiện nhiều hiện tượng vi phạm về dữ liệu cá nhân. Do đó, vấn đề an ninh, an toàn trong giao dịch điện tử đang xếp thứ 3 trong 7 trở ngại lớn nhất cho phát triển TMĐT tại Việt Nam.

Vi phạm diễn ra nhiều

Ông Dương Hoàng Minh, Phó Cục trưởng Cục TMĐT và CNTT, Bộ Công Thương cho biết: vừa qua trên mạng Internet đã có hiện tượng rao bán công khai hơn 7 triệu địa chỉ email công ty, doanh nghiệp, cá nhân kèm theo phần mềm gửi email chuyên nghiệp với giá rất bèo chỉ có 350.000 đồng. Bên cạnh đó là các hoạt động ăn cắp, lừa đảo lấy thông tin tài khoản cá nhân của khách hàng diễn ra khá phổ biến. Một giám đốc công ty tư nhân ở TP Hồ Chí Minh đã cấu kết với tổ chức nước ngoài bẻ mã khoá tài khoản để mua vé máy bay Pacific Airlines, sau đó bán lại vé với iá rẻ để thu tiền thật.

Hơn nữa các hoạt động vi phạm về dữ liệu cá nhân còn được đông đảo công chúng biết đến thông qua việc phát tán thông tin và hình ảnh riêng tư (như vụ lộ video clip sex của Yến Vy, Hoàng Thuỳ Linh); hay việc thỉnh thoảng lại xuất hiện các vụ lừa đảo rút tiền qua thẻ ATM

Có thể thấy việc vi phạm dữ liệu cá nhân xảy ra không ít ở Việt Nam. Nước ta hiện nay không có luật riêng để điều chỉnh những vi phạm trên mà nằm rải rác ở Luật Dân sự 2005, Luật Giao dịch điện tử 2005, Luật CNTT 2006

Triển khai TMĐT, doanh nghiệp mới bước đầu quan tâm đến bảo vệ dữ liệu cá nhân

Theo khảo sát của Cục TMĐT và CNTT với 132 doanh nghiệp/tổ chức (trong các lĩnh vực ngân hàng, dịch vụ du lịch, sản xuất hàng hoá, dịch vụ phần mềm, đào tạo, bất động sản, xây dựng, hiệp hội vào cuối năm 2008) đã có 84% doanh nghiệp thông báo trước về mục đích sử dụng thông tin cá nhân của khách hàng; hầu hết cho biết không tiết lộ thông tin của khách hàng cho bên thứ ba.

Tuy nhiên, mới có 18% doanh nghiệp có xây dựng quy chế về thu thập và bảo vệ thông tin cá nhân cho khách hàng; 40% cho biết sẽ xây dựng quy chế này trong tương lai. Riêng về biện pháp bảo vệ có khoảng 67% doanh nghiệp có triển khai cả hai nhóm giải pháp công nghệ và quản lý để bảo vệ thông tin cá nhân của khách hàng.

Còn về cơ chế giải quyết tranh chấp về việc sử dụng thông tin cá nhân, hiện chưa được các doanh nghiệp quan tâm thích đáp (mới có một tỷ lệ nhỏ ngân hàng và doanh nghiệp phần mềm, đào tạo có xây dựng có cơ chế bảo vệ).

Cần có hàng rào luật định

Với thực trạng trên, ông Minh khuyến nghị các cơ quan quản lý Nhà nước cần hoàn thiện khung pháp lý về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong TMĐT, tham khảo các mô hình nước ngoài, đặc biệt là trong các nền kinh tế khu vực Châu Á Thái Bình Dương (APEC); Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục doanh nghiệp, các cơ quan quản lý nhà nước và cộng đồng để bảo vệ dữ liệu cá nhân; Tăng cường năng lực cho các cơ quan hoạch định chính sách, các cơ quan thực thi pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân.

Về phía các doanh nghiệp, ông Minh đề xuất, ngoài việc tuân thủ luật pháp cần tích cực tham gia các chương trình chứng thực như chương trình cấp chứng nhận Website TMĐT uy tín TrustVn Người tiêu dùng cần nâng cao ý thức vấn đề bảo vệ thông tin cá nhân; chỉ cung cấp thông tin cho những tổ chức có quy chế bảo vệ dữ liệu cá nhân rõ ràng, minh bạch

Ông Peter Cullen, Chiến lược gia trưởng về bảo vệ dữ liệu cá nhân, Tập đoàn Microsoft cũng khuyến nghị: Việt Nam cần quan tâm tới luật pháp về an toàn thông tin và bảo vệ thông tin cá nhân để bảo vệ công dân trước việc sử dụng thông tin cá nhân với mục đích gây hại; Xây dựng một hành lang pháp lý nhằm tạo dựng niềm tin và thúc đẩy TMĐT phát triển; Khuyến khích sự đổi mới và phát triển kinh tế thông qua sự phát triển của một nền kinh tế dựa trên thông tin

An ninh an toàn thông tin và bảo vệ dữ liệu cá nhân là hai vấn đề khác nhau về mặt chức năng nhưng phải được vận hành cùng một lúc. Như vậy, các cơ quan khác nhau phải phối hợp để triển khai luật có hiệu quả. Soạn thảo một đạo luật tốt là rất khó, những Những nguyên tắc về bảo vệ dữ liệu cá nhân của APEC là một điểm khởi đầu tốt ông Peter Cullen gợi ý.

 Những thông tin trên được đưa ra trong Hội thảo Xây dựng năng lực bảo vệ dữ liệu cá nhân trong thương mại điện tử diễn ra tại Hà Nội vào hai ngày (22- 23/7). Hội thảo do Cục TMĐT và CNTT, Bộ Công Thương phối hợp với Trung tâm thông tin lãnh đạo (CIPL) tại Hoa Kỳ tổ chức. Hội nghị nằm trong khuôn khổ hợp tác của Diễn đàn Hợp tác kinh tế Châu Á Thái Bình Dương (APEC), nhằm triển khai thực hiện Chương trình bảo vệ dữ liệu cá nhân trong thương mại điện tử của APEC. Thứ trưởng Thường trực Bộ Công Thương Bùi Xuân Khu và Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Michael Michalak tham dự hội thảo.

Hội thảo là cơ hội giúp các các cơ quan, doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực, triển khai tốt Chương trình Bảo vệ dữ liệu cá nhân của APEC trong nội bộ nền kinh tế, qua đó dần bắt kịp với trình độ phát triển của các nền kinh tế trong khu vực.

Lan Hương